Dietoterapia

Nietolerancja histaminy i dieta niskohistaminowa w praktyce – jadłospis

W ostatnim czasie dużo mówi się o nietolerancjach pokarmowych. Jedną z nich jest nietolerancja histaminy. Niestety nadal jest wiele niewiadomych w jej diagnozowaniu oraz leczeniu, w tym w dietoterapii. Co o niej wiemy na dzień dzisiejszy?

Histamina – co to jest?

Histamina jest substancją, która bierze udział zarówno w prawidłowych procesach fizjologicznych jak i patologicznych. Kluczem do zdrowia jest jej odpowiednia ilość w organizmie oraz prawidłowe jej wykorzystywanie. Do jej głównych funkcji należy:

  • kontrola mięśni gładkich oskrzeli, przewodu pokarmowego i macicy,
  • neuroprzewodnictwo (przekazywanie informacji pomiędzy komórkami nerwowymi),
  • regulowanie pracy naczyń krwionośnych,
  • uczestnictwo w procesach zapalnych.

Histamina występuje w organizmie jako substancja:

  • wytwarzana przez komórki przewodu pokarmowego, niektóre komórki układu nerwowego oraz bazofile i mastocyty, a magazynowana jest w obrębie żołądka, dróg oddechowych i skóry,
  • dostarczana z pokarmem poprzez dekarboksylację histydyny (rodzaj aminokwasu) przez enzymy bakteryjne.
Zdrowa dieta na przewlekły stres i nerwy - bernatowicz agnieszka zaowocuj zdrowiem dietetyk online nowa sól przepisy zdrowe gotowanie

Zdrowa dieta na przewlekły stres i nerwy

“Proszę nie stresować się” – słowa te można usłyszeć od wielu specjalistów, gdyż rzeczywiście przewlekły stres potrafi wyrządzić wiele szkód czytaj dalej

Nietolerancja histaminy i jej przyczyny

W pierwszej kolejności warto wytłumaczyć czym jest nietolerancja pokarmowa, której nie należy utożsamiać z alergią. Organizm może reagować na substancje zawarte w pokarmie za pomocą reakcji:

  • immunologicznych – mówi się wtedy o alergii pokarmowej,
  • nieimmunologicznych związanych na przykład z brakiem lub niewystarczającą ilością enzymu – jest to wówczas nietolerancja pokarmowa.

Nietolerancja histaminy to zaburzenie spowodowane niedoborem enzymatycznym (DAO- Diaminooksydaza lub HNMT-metylotransferaza histaminy) – organizm posiada mniejszą zdolność degradacji (rozkładu) histaminy. Schorzenie może być wrodzone (genetyczne) lub nabyte.

Nietolerancja histaminy a objawy

Nietolerancja histaminy może objawiać się w różny sposób. Wszystko zależne jest od tego, z którym receptorem połączy się histamina oraz gdzie jest on zlokalizowany. Do najczęstszych manifestacji zalicza się:

  • układ nerwowy – nudności i wymioty, bóle głowy, zaburzenia procesów poznawczych i rytmu dobowego,
  • układ pokarmowy – wzdęcia, biegunka,
  • skórę – pokrzywka i świąd,
  • układ oddechowy – katar, kichanie, kaszel, duszność,
  • układ krążenia – zawroty głowy, rozregulowanie ciśnienia tętniczego krwi.
migrena dieta niskohistaminowa nietolerancja histaminy objawy leczenie bernatowicz dietetyk (1)
na podstawie: Hrubisko M. i wsp.: Histamine Intolerance – The More We Know the Less we Know. A Review. Nutrients 2021, 13.

Badania diagnostyczne przy nietolerancji histaminy

Aktualnie nie ma badań diagnostycznych, które byłyby miarodajne. Pod uwagę bierze się objawy, które towarzyszą oraz stężenie poziomu DAO i histaminy we krwi. Jednak nie można zapomnieć o innych schorzeniach, które mogą mieć podobne objawy jak występujące przy nietolerancji histaminy

  • alergie pokarmowe,
  • nietolerancja laktozy i fruktozy,
  • występowanie SIBO (zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego),
  • nieswoiste choroby zapalne jelit (IBD),
  • celiakia,
  • zespół jelita drażliwego (IBS).

Mając postawioną diagnozę – nietolerancja histaminy, warto poszukać jej przyczyny. Przy wtórnej nietolerancji, dzięki leczeniu choroby przewlekłej, jest duża szansa na zmniejszenie lub wyeliminowanie objawów. Na szczególną uwagę zasługują schorzenia związane z jelitem cienkim

  • SIBO,
  • celiakia,
  • IBD.
Sałatka z buraków, rukoli, orzechów włoskich, omega-3 - bernatowicz agnieszka zaowocuj zdrowiem dietetyk online nowa sól przepisy zdrowe gotowanie

Dieta przeciwzapalna w 9 krokach – Czego unikać? Produkty przeciwzapalne

Stan zapalny nie odnosi się tylko do infekcji bakteryjnej i wirusowej w okresie jesienno-zimowym. Może występować również przy chorobach przewlekłych. czytaj dalej

Leczenie nietolerancji histaminy – dieta niskohistaminowa w praktyce

Dieta o obniżonej zawartości histaminy jest dietoterapią nie tylko przy nietolerancji histaminy. Może być pomocna również w walce z migreną, atopowym zapaleniem skóry i łuszczycyą, ponieważ histamina może powodować atak lub zaostrzenie choroby.

Etapy dietoterapii

I faza eliminacyjna (4-8 tygodni) – ograniczenie histaminy pochodzącej z pożywienia oraz jej uwalniania z magazynów w organizmie, a także zwiększenie aktywności DAO. 

II faza reintrodukcji – powolne wprowadzanie produktów, których należało unikać w pierwszej fazie i sprawdzanie ich tolerancji.

III faza spersonalizowana dieta – na podstawie informacji zdobytych w I i II fazie.

1. Unikanie nadmiernej podaży histaminy

  • alkohol – wino, szampan, piwo,
  • ryby, mięso, drób i owoce morza konserwowe, marynowane i wędzone,
  • fermentowane produkty mleczne i sery długodojrzewające,
  • warzywa konserwowe i kiszone.

2. Unikanie stymulatorów histaminy

  • dodatki do żywności:
    • konserwanty – benzoesany, dwutlenek siarki, azotyny,
    • barwnik spożywcze – tartaryzyna, czerwień allura, żółcień pomarańczowa, czerń brylantowa,
  • truskawka, ananas, papaja, cytrusy, kiwi, banan, 
  • kakao,
  • pomidory, szpinak, szparagi,
  • leki i suplementy (nieuzasadnione ich stosowanie).

3. Unikanie substancji blokujących DAO

4. Dodatkowe wskazówki

  • prawidłowe przechowywanie produktów żywnościowych – wysoka temperatura powoduje wzrost liczebności drobnoustrojów produkujących histaminę,
  • zwrócenie uwagi na leki i preparaty wpływające na DAO lub histaminę (tabela),
  • unikanie niskich i wysokich temperatur, szczególnie nagłej zmiany temperatur,
  • zwrócenie uwagi na niedobory witaminy C i B6 oraz cynku będących kofaktorem (składnikiem) enzymów uczestniczących w rozkładzie histaminy.

Dieta niskohistaminowa – produkty, których należy unikać w I fazie

  • produkty marynowanie, fermentowane, długodojrzewające,
  • owoce morza i ryby, szczególnie tłuste i przetworzone, sosy rybne,
  • wysokoprzetworzone mięso – kiełbasy, salami, pasztety,
  • twarde i półtwarde sery – parmezan, niebieski ser, gouda, ementaler, camembert, itp, kefir, maślanka, jogurty,
  • kapusta, ogórki i inne warzywa kiszone,
  • produkty “gotowe”,
  • wino, piwo, szampan,
  • czekolada, wanilia, orzechy – laskowe, włoskie, nerkowca, ziemne, nasiona słonecznika,
  • cytrusy, kiwi, truskawki, ananas, papaja, awokado, banany, śliwki i ich przetwory,
  • suszone owoce,
  • pomidor, bakłażan, szpinak, jarmuż, fasolka szparagowa, szparagi i ich przetwory,
  • grzyby,
  • potrawy odgrzewane, długo przechowywane,
  • produkty zawierające wspomniane dodatki do żywności.

Produkty uważane za bezpieczne w diecie niskohistaminowej

  • woda, kawa, herbata i sok z dozwolonych owoców i warzyw,
  • ziemniaki, ryż, proso, gryka, kukurydza, zboża oraz przetwory z nich wykonane np. pieczywo (w przypadku pszenicy nie ma wystarczających danych, dlatego warto postawić na różnorodne produkty zbożowe),
  • miękkie sery (twaróg), ser mozzarella i ricotta, mleko, 
  • jaja,
  • owoce i warzywa niewskazane w diecie niskohistaminowej,
  • przyprawy, ocet,
  • masło, margaryna, oleje roślinne,
  • świeży lub mrożony drób, wołowina, jagnięcina, wieprzowina oraz ich przetwory gotowane lub pieczone np. szynka,
  • świeże lub mrożony dorsz, mintaj, miruna, okoń, pstrąg, sandacz, halibut,
  • pestki dyni, siemię lniany, nasiona chia, sezam, mak, wiórki kokosowe, migdały,
  • orzechy brazylijskie, pistacje, pini.

Dodatkowo warto wspomnieć o znaczeniu prawidłowej mikroflory bakteryjnej oraz  o spożywaniu żywności będącej źródłem wspomnianych kofaktorów (witaminy C, B6 oraz cynku). Dlatego warto pamiętać o różnorodności produktów i nie zapominać o produktach będących źródłem:

  • omega 3, o których była mowa w 7 obszarów wspierania organizmu przez kwasy tłuszczowe omega-3,
  • witaminy C
    • papryka czerwona, dynia, brokuł, brukselka,
    • natka i korzeń pietruszki,
    • porzeczka;
  • miedzi
    • produkty pełnoziarniste,
    • mięso,
    • sezam, mak, pestki dyni, 
    • siemię lniane i nasiona chia,
    • zielone warzywa;
  • witaminy B6
    • ryby,
    • mięso,
    • sezam,
    • brukselka, brokuł, kapusta, papryka.

Dieta niskohistaminowa – przykładowy jadłospis

PosiłekPotrawaSkładnikiSposób przygotowania
I śniadanieOmlet z serem mozzarella i warzywami– 2 jajka
– 2 łyżki mąki jaglanej lub gryczanej
– 1 płaska łyżeczka ziół prowansalskich
– 1 łyżeczka oleju rzepakowego
– ½ sera mozzarella
– ⅓ papryki czerwonej
1. Do miseczki wbić jajka. Dodać mąkę i przyprawy. Wymieszać.
2. Rozgrzać patelnię z tłuszczem.
3. Ciasto przelać na patelnię i smażyć z obu stron na średnim ogniu.
4. Po przewróceniu na drugą stronę dodać pokrojone dodatki.
II śniadaniePudding chia (do wykonania dzień wcześniej)– ½ szklanki mleka krowiego 1,5%
– 2 płaskie łyżki nasion chia
– 1 łyżeczka erytrytolu lub innego słodzidła
– 1 gruszka
– 1 łyżka posiekanych migdałów
1. Mleko wymieszać z nasionami chia i słodzidłem. Odstawić na noc do lodówki.
2. Podawać z obraną i pokrojoną w kostkę gruszką i migdałami.
ObiadPieczone warzywa z udkami– 3 średnie ziemniaki
– 1 marchew
– 1 pietruszka
– 2 udka z kurczaka
– sól, pieprz mielony, papryka słodka, majeranek
– łyżka oleju rzepakowego
1. Piekarnik nagrzać do 180*C.
2. Warzywa obrać i opłukać. Ziemniaki pokroić w talarki, a resztę warzyw w słupki.
3. Warzywa i mięso polać tłuszczem i posypać przyprawami.
4. Włożyć do piekarnika na ok. 60 min.
5. Podawać warzywa z jednym udkiem.
KolacjaSałatka z warzywami i pieczonym mięsem– 2 garści mieszanki sałat
– ⅓ czerwonej papryki
– 1 łyżka oleju rzepakowego
– 1,5 łyżeczki pestek dyni
– 2 kromki pieczywa orkiszowego
1. Obrać mięso, które zostało z obiadu.
2. Pieczywo pokroić w kostkę i podprażyć na suchej patelni.
3. Paprykę pokroić w kostkę.
4. Wszystkie składniki razem wymieszać.

Nietolerancja histaminy może manifestować się w różny sposób. Od problemów skórnych, poprzez żołądkowo-jelitowych do objawów ze strony układu nerwowego. Kluczem do przejęcia kontroli jest znalezienie przyczyny nietolerancji, a następnie wsparcie leczenia choroby podstawowej dietą niskohistaminową. Pomimo wielu niewiadomych przy dietach eliminacyjnych warto podjąć walkę o życie bez uciążliwych objawów. 

Bibliografia

  1. Comas-Baste o. i wsp.: Histamine Intolerance: The Current Stae of the Art. Biomoleculesd 2020, 10.
  2. Hrubisko M. i wsp.: Histamine Intolerance – The More We Know the Less we Know. A Review. Nutrients 2021, 13.
  3. Music E. i wsp.: Serum diamine oxidase activity as a diagnostic test for histamine intolerance. Wien Klin Wochenschr 2013, 125, 239-243.
  4. Nazar W. i wsp.: Histamine Intolerance in Children: A Narrative Review. Nutrients 2021, 13.
  5. Reese I. i wsp.: Guideline on management of suspected adverse reactions to ingested histamine. Allergol Select 2021, 5, 305-314.
  6. Reese I.: Nutrition therapy for adverse reactions to histamine in food and beverages. Allergol Select 2018, 2, 56-61.
  7. Schnedl W. i wsp.: Histamine Intolerance Originates in the Gut. Nutrients 2021, 13.
  8. Shulpekova Y. i wsp.: Food Intolerance: The Role of Histamine. Nutrients 2021, 15.
  9. Swiss Interest Group Histamine Intolerance [23.01.2022, https://www.mastzellaktivierung.info/downloads/foodlist/21_FoodList_EN_alphabetic_withCateg.pdf]

Chcesz być na bieżąco z artykułami i przepisami? Zapraszam do obserwacji moich kanałów społecznościowych –

fanpage A.M.Bernatowicz – zaowocuj zdrowiem oraz profil na Instagramie Pani.Dietetyczka

Agnieszka-Bernatowicz-Dietetyk-online

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *